Би өнері

12.04.2018.                            Би өнері

Би – бұл адамды өзін-өзі танытудың  ең ежелгі түрі.  Өзінің денесі және тілінің көмегімен адам қозғалыстары өзін қоршаған адамдарға ұсынып қана қоймайды,  өзі де ішкі байланысын рухани және эмоциялық әлеммен беріледі.

Би – бұл өнер, ол үшін ешқандай қаламның да қылқаламның да қажеті жоқ.  Адам денесі оның бірден-бір құралы болып табылады, оның әрбір қозғалысында би өмір сүреді.   Алайда, би дененің ғана емес, сондай-ақ ақыл-ой  мен жанның да қатысуын талап етеді.

Адамдар сиқырлы би әлемін толығымен арқалап, өмірлерін соңына дейін биге арнайды. Бірақ, би – қызығушылық  ғана емес, бұл - еңбек, тәртіп, оқыту, қарым-қатынас өнері.

Кейде сөзге қарағанда би  арқылы әлдеқайда көп нәрсе айтуға болады.

Басқа би тілі әмбебап болып келеді, өйткені біз әрбіріміз  қай тілде сөйлейтінімізге қарамастан биде шек әрі түсінік жоқ.

29 сәуір -  барлық би стилдеріне арналған Халықаралық би күні мерекесі  болып табылады. Бұл күн жыл сайын аталып өтіледі.

2018 жылғы 12 мамырда Арқалық қаласы  № 2 ОӘҒК  өткізілген " Би өнері" атты мерейлі-кеш осы күнге арналды. Шараның қонағы – Арқалық қаласындағы  "Созвездие" би тобының  көркемдік жетекшісі – Зайко Ирина Григорьевна. Әңгімесінде адамзат пен қоғам арасында оның  тарихы бимен  басталғанын.  

Біздің алыс ата-бабаларымыз қарапайым қозғалыс  ойлап тапқан, кейін ол салттық іс-әрекеттерге өзгертілді. Сол уақытта би ойын-сауық ретінде емес, киелілік мағынасында болған. Адамзат  әрқашан  кез-келген жағдайда биледі.

Ежелгі адамдар от жағу жанында бірігіп, мейірімділік құдайларын шақыра отырып, қайтыс болғанға жылап немесе  көрші тайпаның адамдарымен  кезекті жеңісін тойлап, қайғы мен қуанышқа да би билеген.

Балеттегідей  әдемі болмаса да, әрқашан өте пайдалы, өйткені шын мәнінде, бұл сөзбен жеткізу қиын сөздерді қимыл-қозғалыспен  жүзеге асыруға болады.

Ирина Григорьевна қазақ халқында ежелден төлтума би мәдениеті болғанын айтты. Би  тәріздес т. б. ұлттық өнер түрлері осы көшпелі малшылардың тұрмысында өмір сүрді және оның барлық ерекшеліктері би бейнесінде берілді.

Сақталып қалған халық биі осыны растайды, олардың арасында — еңбек (ормек би — шебер би), аңшылық (коян би —бүркіттің қоянды  аулауы, құсбегі-дауылпаз —қыран құсты аң аулауға оқыту), би жарыстары (ұтыс би), әзіл, сатиралық, әзіл-оспақ (насыбайши), жануарларға еліктеу биі (ортеке —секіруші- ешкі, қара жорға, тепенкок —сәйгүлік биі, жорға биі, аю би — аюдың биі).

Музыкалық фольклорда  лирикалық театрландырылған әнмен айту билері, және т. б. құнды билер болды. Халықта еңбек күнтізбесіне байланысты айтулы мерекені пайдаланды.

Оларға би -жарыстар биленді —көрермендерге ептілік және төзімділік көрсететін бишілер, от айналасында би-ойыны, түнгі ойындар биленді.

Ер бишілерге  қарағанда, әйелдер көп ұстамды және төзімді, оларда шапшаң қозғалыстар және жұлынған ырғақ жоқ.

Бұл жерде хореографиялық суреттің бас білдірушісі ретінде көзі және қолы сөйлейді.

Жұмсақ, сазды ым-ишара, бір қалыптан екіншісіне тыныш өткелдерін, қол қозғалысы, қылқалам арқылы өзіңнен бастап  немесе өзіңе қарай айналдырып жүретін,  оңай және толқын тәрізді  орындалатын, ал кейде тәрбиеленуші заттарды (айна, гүл, бұрым) –негізгі атрибуттары қазақ қыздары арбайтын би.

Ирина Григорьевна қазақ биі туралы әңгімелеп берді. Ал өзінің би тобы  халық биі "Шашуды" билеп өз біліктіліктерін көрсетті.

 Зайко И. Г. дәстүр бойынша қоғамдық жолдауға жүгінді, онда кез-келген азаматқа бидің сұлулығы еске салды, бұл барлық саяси, мәдени және этникалық кедергілер еңсеруге және адамдарды бір тілде сөйлеуге шақырады, яғни  би тілінде сөйлеуге.

Өйткені би-  би тілімен сөйлейтін адамдардың кең мүмкіндіктерінің  бірлігіне ие.

 12.04.2018.                            Искусство танца

Танец – это самая древняя форма человеческого самовыражения. С помощью своего тела и языка движений человек не только предъявляет себя окружающим людям, но и сам обретает внутреннюю связь с миром духовным и эмоциональным. Танец – это искусство, для которого не нужна ни кисть, ни ручка. Его единственным инструментом является человеческое тело, в каждом движении которого живет танец. Однако танец требует не только участия тела, но и души, а также разума. И люди, полностью погрузившиеся в волшебный мир танца, остаются преданными ему до конца. Но, танец – это не только увлечение, это труд, дисциплина, обучение, искусство общения. При помощи танца порой можно сказать гораздо больше, чем при помощи слов. Помимо того язык танца универсален, так как не имеет границ и понятен каждому, независимо от того на каком языке мы говорим.

Международный день танца является праздником, посвященным всем без исключения танцевальным стилям, отмечается этот день ежегодно 29 апреля.

 Этой дате посвящена престиж-встреча на тему «Искусство танца», которая прошла в ОУНБ № 2 г. Аркалыка 12 апреля 2018 года. Гость мероприятия – художественный руководитель танцевальной группы «Созвездие» г. Аркалыка – Зайко Ирина Григорьевна. Свой рассказ, она начала с истории танца, которая начинается с зарождением человечества и общества. Наши далекие предки придумывали простейшие движения, которые затем трансформировались в обрядовые действия. Танец в те времена имел не развлекательный, а сакральный смысл. Человечество танцевало всегда и по любому поводу. И в горе и в радости еще «совсем древние» люди объединялись у костров и танцевали, призывая милость богов, оплакивая умерших или празднуя очередную победу над соседним племенем иноверцев. Пусть не всегда это было красиво - как в балете! - но всегда очень полезно, ведь по сути то, что невыразимо словами, можно воплотить в движении.

Ирина Григорьевна рассказала, что казахский народый танец издавна имел самобытную танцевальную культуру. Танец, подобно др. видам национального искусства, существовал в быту кочевников-скотоводов и в танцевальных образах передавал все его особенности. Подтверждением служат сохранившиеся народные танцы, среди которых — трудовые (ормек би — танец ткачей), охотничьи (коян би — охота беркута на зайца, кусбеги-дауылпаз — обучение сокола охоте), танцы-состязания (утыс би), шуточные, сатирические, юмористические (насыбайши), танцы подражания животным (ортеке — козёл-прыгун, кара жорга, тепенкок — танец скакуна, бег иноходца, аю би — медвежий танец). В музыкальном фольклоре бытовали лирические театрализованные танцы с пением, танцы-хороводы и др. Особой популярностью в народе пользовались празднества, связанные с календарём трудового года. На них исполнялись танцы-состязания — переплясы, показывающие зрителям ловкость и выносливость плясунов, танцы-игры, ночные хороводы вокруг костров. В отличие от мужской пляски, танцы женщин более сдержаны и спокойны, в них нет резких движений и бешеного ритма. Главным выразителем хореографического рисунка здесь выступают глаза и руки танцовщиц. Мягкие, плавные жесты, спокойные переходы из одного положения в другое, движения рук, сопровождающиеся вращением кистей «от себя» или «к себе», исполняемые легко и волнообразно, а иногда и обыгрывание предметов (зеркальце, цветок, коса) –основные атрибуты завораживающего танца казашек. Ирина Григорьевна рассказала о казахском танце, а ее танцевальная группа продемострировала свое умение в народном танце «Шашу».

Зайко И. Г. по традиции, обратилась к общественности с посланием, в котором напомнила людям о красоте танца, о том, что надо преодолеть все политические, культурные и этнические барьеры и призвать людей говорить на одном языке - языке танца. Ведь именно танец обладает широкими возможностями объединения людей, говорящих одним языком – языком танца.